اين ۱۰ جمله را نبايد به بچه ها بگوييد، مي دانيد چرا؟

من در تلاش بودم که ۲ کار را هم زمان انجام دهم يکي آشپزي در آشپزخانه و ديگري رسيدگي به برخي کارهاي اداري در اتاق بغلي اما بيش از هزار بار با درخواست هايي مبني بر تنقلات، آب براي آبرنگ، سوالاتي در مورد اين که سنجاب چطور غذا مي خورد و بحث در مورد اين که چرا ابرها آبي هستند و گل ها سبزند کار من متوقف شد اما هيچ بهانه اي براي رفتار آن روز بعد از ظهر من وجود ندارد. من به طرز وحشتناکي فرياد زدم: «کافيه، از اتاق برو بيرون و اينقدر منو اذيت نکن.» نگاهي به دختر ۲ ساله ام همه چيز را نشان مي داد؛ چشمانش از حدقه بيرون زده بود. بلافاصله دعا کردم کاش اين کلمات برگردند و من اين حرف ها را نزده باشم. همه ما برخي اوقات حرف هاي اشتباهي در مورد فرزندان مان به کار مي بريم و آن ها را ناراحت، مغموم و سرگردان رها مي کنيم پس حواس تان باشد که برخي جملات را به زبان نياوريد.

گريه نکن...

جملاتي مانند«ناراحت نباش»، «اينقدر بچه نباش هيچ دليلي براي ترسيدن وجود نداره» را حتما شنيده ايد. واقعيت اين است که بچه هايي معمولا گريه مي کنند که نمي توانند احساسات شان را در قالب کلمات بيان کنند. اين طبيعي است که پدر و مادر بخواهند کودک را از اين احساسات دور کنند با نهي کودک به انجام کاري در او احساس خوب ايجاد نمي کند و حتي ممکن است به کودک اين حس را بدهد که اين احساسات قابل اعتنا و مهم نيستند. به جاي اين کلمات مي توانيد از جملاتي مانند اين که«بايد خيلي ناراحت باشي که مريم ديگه نمي خواد باهات دوست باشه، «قطعا اين امواج مي تونن ترسناک باشن اما ما اينجا کنار هم مي ايستيم و من قول مي دم دستت رو رها نکنم تا اين امواج بگذرن.» مي توانيد به او اجازه دهيد احساسات واقعي اش را بيان کند.

من را تنها بگذار :

پدر و مادرهايي که به خود استراحت نمي دهند و مدام در حال فداکاري براي فرزندان شان هستند بهتر است بدانند که گاهي اوقات تنهايي باعث شارژ دوباره آن ها مي شود. مشکل اينجاست که وقتي شما به بچه مي گوييد«اذيت نکن» يا«من سرم شلوغه» آن ها اين پيام را دروني مي کنند. آن ها فکر مي کنند، هيچ راهي براي حرف زدن با شما ندارند چون شما هميشه آن ها را درک مي کنيد. اگر الگوي صحيح داشته باشيد مطمئن باشيد وقتي فرزندتان بزرگ شد ديگر کم حرف نيست و حرف هايش را با شما مي زند. در زمان هايي که مي دانيد بسيار کار داريد از دوستان و خانواده کمک بگيريد، يا کودک را با تماشاي يک کارتون يا بازي مشغول کنيد تا به اين ترتيب زماني را به خودتان اختصاص دهيد. پارامترهايي را در اين مواقع مي توانيد ايجاد کنيد از قبيل اين که به کودک بگوييد: «مامان بايد يه کاري رو تموم کنه پس تا اون موقع بي سر و صدا يه نقاشي قشنگ برام بکش، وقتي کارم تموم شد با هم ميريم بيرون.»

چرا تو نمي تواني کمي شبيه خواهرت باشي؟

شايد به نظر برسد، ذکر فضايل خواهر و برادر يا دوستان کمک کننده است. مثل اين که: «ببين علي چه راحت زيپ کاپشنش رو مي بنده» اما بايد بدانيد کودک شما خودش است نه علي يا هرکس ديگر. متخصصان مي گويند که اين طبيعي است که والدين از مقايسه براي داشتن يک منبع براي رفتارهاي درست استفاده کنند اما نبايد اجازه دهند کودک شان بداند آن ها اين کار را مي کنند. کودک شما شخصيت و خلق و خوي خاص خودش را دارد. اصرار به انجام کاري که کودک آمادگي آن را ندارد مي تواند باعث سردرگمي او شود و اعتماد به نفس او را پايين بياورد. به جاي آن مي توانيد آن چه را هم اکنون در آن قابليت دارد تشويق کنيد«چه جالب که دستاتو خودت تو آستين کاپشنت کردي!»

چرا اين قدر ژوليده و نامرتبي؟

فرزندتان، پوشاک تميز و مرتبي به تن دارد اما درست يک ساعت بعد با يک تي شرت کثيف، شلوار پاره و موهاي به هم ريخته جلوي شما حاضر مي شود. انتقاد کردن از بچه، زمينه را براي کشاکش فراهم مي کند. امکان دارد پدر و مادر بپرسند، پس ما براي مهار فرزندمان چه بايد بکنيم؟ جواب اين است، هنگامي که بچه تصميم مي گيرد با دوستانش بيرون برود، بگذاريد هر لباسي را که مايل است، بپوشد اما اگر با شما براي شام خوردن بيرون مي آيد، نبايد هر لباسي را که مي خواهد، بپوشد. فرزندتان بايد ياد بگيرد که در موقعيت هاي متفاوت، چه بپوشد. والدين مي توانند شيوه صحيح را درباره موضوعات گوناگون به کودک توضيح دهند.

زود باش:

چه کسي است که در اين دنياي پر از قرار ملاقات، ترافيک وحشتناک، کم خوابي و... اين کلمات را نشنيده باشد؟ بديهي است که هر پدر و مادري که کودک نوپا دارد ممکن است يک لنگه کفشش را پيدا نکند يا... اما بايد حواس تان به تن صداي تان هنگامي که اين کلمات را استفاده مي کنيد، باشد. اگر شما هر روز براي رسيدن به سرکار عجله داريد و دير مي رسيد طبيعي است که بخشي از تقصير را به گردن کودک تان بيندازيد. بنابراين بايد يک قراري با خود بگذاريد که هرچقدر که عجله داريد آن را به گردن کودکان تان نيندازيد.

چه دختر خوبي

چه چيزي در مورد تشويق مي تواند اشتباه باشد؟ کلمات مثبت در مجموع يکي از موثرترين ابزارها براي والدين است. مشکل زماني ايجاد مي شود که تشويق و ستايش مبهم و بي رويه مي شود. وقتي براي هر کار کوچک فرزند تان از تمام کردن شيرش تا کشيدن نقاشي به او مي گوييد«چه کار بزرگي کردي» اين جمله معناي اصلي خود را از دست مي دهد. براي آن ها مي توانيد تفاوت تشويق براي چيزهاي کوچک و همچنين تشويق براي کارهاي مهم تر را بيان کنيد. سعي کنيد براي کارهاي مهم کودک را تشويق کنيد اگر کودک شما هر روز شيرش را کامل مي خورد يا هر روز نقاشي مي کشد نيازي به تشويق نيست. بهتر است نگاه تخصصي داشته باشيد به جاي اين که بگوييد«چه نقاشي قشنگي» بگوييد«چه رنگ هاي زيبايي براي خال هاي سگ به کار بردي.» حواس تان باشد که رفتار کودک را مورد ستايش قرار دهيد نه خود کودک را.

بس کن والا کاري مي کنم که گريه ات در بيايد:

تهديد معمولا نتيجه سرخوردگي والدين است که معمولا هم موثر نيست. وقتي با خشم مي گوييد«اگر يه بار ديگه اين کارو انجام بدي مي زنم روي دستت» دير يا زود مجبور مي شويد يا تهديدتان را عملي کنيد يا اگر هم اين کار را انجام ندهيد ديگر قدرت لازم را نداريد. اين قبيل تهديد ها در تغيير رفتار کودک تاثيري ندارد. طبيعي است که کودکان کم سن و سال تر زمان بيشتري براي يادگيري نياز دارند. مطالعات نشان داده، تکرار در مورد انجام کاري در کودکان ۲ ساله موجب مي شود کمتر آن کار را از ياد ببرند. بنابراين استفاده از روش هاي کارآمد تاثيرات به مراتب بهتري از استفاده از تهديد هاي لفظي دارد.

صبر کن تا بابا بيايد:

اين جمله کليشه اي والدين نه تنها نوعي تهديد است بلکه ترويج نوعي نظم و انضباط سفت و سخت است. براي تاثير بهتر بايد حواس تان به موقعيت تان باشد. تنبيهي که به تعويق مي افتد با عملي که فرزندتان انجام داده توالي ندارد و تا وقتي که پدر خانواده به خانه برسد کودک شما از ياد مي برد که دقيقا چه کار اشتباهي انجام داده است. از سوي ديگر، پيش بيني مجازات کار انجام شده ممکن است بدتر از تنبيهي باشد که کودک مستحق آن است. با تفويض تنبيه به والد ديگر، اقتدار خود را تضعيف مي کنيد. ضمن آن که پدر خانواده را در نقش پليس به کودک مي شناسانيد.

تو خيلي...

وقتي برچسب هايي از قبيل اين که«اين بچه خجالتي منه» روي کودکان تان مي زنيد بايد متوجه باشيد که آن ها هر آن چه مي شنوند را بي چون و چرا باور مي کنند حتي وقتي در مورد خودشان باشد. بنابراين برچسب هاي منفي مي تواند موجب تضعيف اعتماد به نفس آن ها شود. حتي کلمات خنثي مانند خجالتي يا هوشمند نيز مي تواند تاثيرات منفي بر کودک بگذارد. راه بهتر براي بيان يک خصوصيت خاص در کودک آن است که از بيرون به قضيه نگاه کنيد و مثلا بگوييد«سارا وقتي مي بينه کسي باهاش بازي نمي کنه، ناراحت مي شه. به نظرت چطور مي شه کمک کرد احساس بهتري داشته باشه؟»